Усе словы

зноска назоўнік | жаночы род

Дадатковы тэкст, які змяшчаецца ў самым нізе старонкі, асобна ад асноўнага.

• Вынесці заўвагу ў зноску.

зносіны назоўнік

1. Узаемная дзелавая сувязь на дзяржаўным узроўні.

   • З. з замежнымі дзяржавамі.
   • Гандлёвыя з.
   • Дыпламатычныя з.

2. Сродкі перамяшчэння, сувязі.

   • Шляхі зносін.
   • Чыгуначныя з.
   • Паветраныя з.

3. Сувязь з кім-, чым-н.

   • Партызаны мелі шырокія магчымасці зносін з насельніцтвам.

зношаны прыметнік

Непрыгодны ад доўгага ўжывання.

• Зношаныя боты.
• З. матор.
• З. арганізм (пераноснае значэнне).

|| назоўнік: зношанасць.

зношвальнасць назоўнік | жаночы род

Страта якасцей, псаванне чаго-н. пры выкарыстанні.

• З. дэталей.

зноў прыслоўе

Яшчэ раз; да таго ж.

• З. пайшоў дождж.
• Вы з. тут строіце падкопы?

Фразеалагізмы:

• Зноў жа і зноў-такі (размоўнае) — да таго ж, у дадатак.
• Вакол крам ды зноў к нам (прымаўка; размоўнае) — вярнуцца ні з чым.

знудзець дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Тое, што і знудзіцца.

знудзіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Сумуючы па кім-, чым-н., змучыцца, стаміцца.

• З. па родных.

знудзіць дзеяслоў | размоўнае | безасабовая форма | закончанае трыванне

Зрабіцца блага, званітаваць.

знутры прыслоўе

З унутранага боку.

• Зачыніць дзверы з. на завалу.

знюхацца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пазнаць адзін аднаго па нюху.

   • Сабакі знюхаліся.

2. пераноснае значэнне, з кім. Уступіць у тайную змову, блізкія адносіны (размоўнае неадабральнае).

знябыты прыметнік | размоўнае

Змораны, змучаны.

• З. ад доўгай хады.

знябыцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Змарыцца, змучыцца.

• 3 за доўгую дарогу.

|| незакончанае трыванне: знебывацца.

знявага назоўнік | жаночы род

1. гл. зняважыць.

2. Тое, што можа зняважыць, абразлівы ўчынак, слова.

   • Нанесці каму-н. знявагу.
   • Пакараць каго-н. за знявагу.

зняважлівы прыметнік

Які змяшчае ў сабе знявагу.

• З. позірк.

|| назоўнік: зняважлівасць.

зняважыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зняславіць, прынізіць, абразіць.

• З. сваімі паводзінамі.
• З. чые-н. пачуцці.

|| незакончанае трыванне: зневажаць.

|| назоўнік: зневажанне і знявага.

зняверыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Страціць веру, давер’е.

• З. ў сябрах.

|| незакончанае трыванне: знявервацца.

знявечыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Знявечыць сябе, пакалечыць.

|| незакончанае трыванне: знявечвацца.

знявечыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Нанесці каму-н. значныя фізічныя пашкоджанні.

• З. у бойцы.

|| незакончанае трыванне: знявечваць.

зняволенне назоўнік | ніякі род

1. гл. зняволіць.

2. Стан таго, хто пазбаўлены волі, знаходжанне ў турме, ссылцы.

   • Турэмнае з.
   • Быць у зняволенні.

зняволены назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, пазбаўлены волі, які знаходзіцца ў турме.

|| жаночы род: зняволеная.

зняволіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пазбавіць волі, узяць пад арышт.

• З. злачынцаў.

|| незакончанае трыванне: знявольваць.

|| назоўнік: зняволенне.

знямелы прыметнік

Тое, што і анямелы.

|| назоўнік: знямеласць.

знямога назоўнік | мужчынскі род

Стан крайняй стомленасці, бяссілля.

• Зваліцца з ног ад знямогі.

зняможаны прыметнік

Даведзены да знямогі; знясілены; які выражае знямогу.

• З. чалавек.
• З. твар.

|| назоўнік: зняможанасць.

знянацку прыслоўе

Раптоўна, нечакана.

• З. напасці на варту.

зняпраўдзіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Абвергнуць, даказаць непраўдзівасць чаго-н.

• Ён імкнуўся з. распаўсюджаныя чуткі.

зняславіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Зняславіць, зганьбіць сябе.

• І трэба ж гэтак з.

|| незакончанае трыванне: знеслаўляцца.

зняславіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зганьбіць, ачарніць каго-н.

• З. сумленнага чалавека.

|| незакончанае трыванне: знеслаўляць.

|| назоўнік: знеслаўленне.

|| назоўнік: зняслаўленне.

знясіленне назоўнік | ніякі род

1. гл. знясіліцца, -ць.

2. Стан крайняй стомленасці, поўнай страты сіл.

   • Падаць ад знясілення.

знясілены прыметнік

Крайне стомлены, абяссілены, які сведчыць пра знясіленне.

• З. арганізм.

|| назоўнік: знясіленасць.

знясілець дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць бяссільным, аслабець, знемагчы.

• Стары зусім знясілеў.

знясіліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіцца слабым, бяссільным.

   • З. ад цяжкай працы.

2. Спустошыцца (пра глебу).

   • Зямля знясілілася.

|| незакончанае трыванне: знясільвацца.

|| назоўнік: знясіленне.

знясіліць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць бяссільным, аслабіць.

• Хвароба яго знясіліла.

|| незакончанае трыванне: знясільваць.

|| назоўнік: знясіленне.

зняцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Аддзяліцца, адмацавацца ад чаго-н.

   • Века лёгка знялося з дзежкі.

2. Крануцца з месца, адправіцца ў дарогу.

   • З. з якара.
   • Воінская часць знялася.

3. Сфатаграфавацца, а таксама сыграць ролю ў кінафільме.

   • З. на фоне мора.
   • З. ў кінафільме.

Зняцца з уліку — перастаць быць на ўліку дзе-н.

|| незакончанае трыванне: знімацца.

зняць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Дастаць, узяць, прыняць тое, што знаходзіцца зверху, на паверхні ці дзе-н. замацаванае.

   • З. паліто з вешалкі.
   • З. каструлю з агню.
   • З. вяршкі з малака.
   • З. ураджай (сабраць).

2. Пра апранутае адзенне: раздзяваючыся ці раздзяваючы каго-н., вызваліцца ад чаго-н.

   • З. шапку.
   • З. боты.

3. Выдаліць, прымусіць пакінуць месца, пост.

   • З. ахову (адмяніць).
   • З. варожага вартавога (забіць, звязаць).

4. Зрэзаць, ссячы.

   • З. галаву шабляй.

5. Пазбавіць чаго-н., вызваліць ад чаго-н.

   • З. з работы.
   • З. з забеспячэння.
   • З. з уліку.

6. Спыніць дзеянне чаго-н., адмяніць, адмовіцца ад чаго-н.

   • З. сваю прапанову.
   • З. забарону.
   • З. судзімасць.

7. Выключыць, устараніць.

   • З. што-н. з абарачэння.
   • З. з продажу.

8. Устараніць, пераадолеўшы, вырашыўшы.

   • З. спрэчнае пытанне.

9. Дакладна аднавіць, скапіраваць, пераносячы на што-н.

   • З. мерку нагі.
   • З. копію з дакумента.
   • З. план мясцовасці.

10. Адлюстраваць на фотаці кінаплёнцы.

    • З. кінафільм.

11. Атрымаць шляхам апытання (спецыяльны тэрмін).

    • З. паказанні з каго-н.

12. Узяць у наймы.

    • З. пакой.

|| незакончанае трыванне: знімаць і здымаць.

|| назоўнік: зняцце і здымка.

знячэўку прыслоўе | размоўнае

1. Знянацку, неспадзявана, раптоўна.

   • Рашэнне ўзнікла з.

2. Выпадкова, незнарок.

   • З. разліў чарніла.

знізу прыслоўе

1. З ніжняга боку, унізе.

   • Хлеб падгарэў з.
   • З. даверху.
   • Глядзець з. ўверх на каго-н. (таксама пераноснае значэнне: адносіцца да каго-н. з глыбокай павагай).

2. пераноснае значэнне: 3 боку шырокіх мас народа, працоўных.

   • Рух пачаўся з.
   • Крытыка з.

знізіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Спусціцца ніжэй.

   • Сонца знізілася.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв), пераноснае значэнне Стаць ніжэйшым (па ступені, велічыні, інтэнсіўнасці і пад.).

   • Цэны знізіліся.
   • Аўтарытэт знізіўся.

|| незакончанае трыванне: зніжацца.

|| назоўнік: зніжэнне.

• Самалёт пайшоў на з. (пачаў зніжацца ў 1 знач.).

знізіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Апусціць ніжэй, зменшыць вышыню (напр., палёту) чаго-н.

   • З. самалёт.

2. пераноснае значэнне: Зрабіць ніжэйшым (па ступені, велічыні, інтэнсіўнасці і пад.).

   • З. сабекошт.
   • З. патрабаванні.

|| незакончанае трыванне: зніжаць.

|| назоўнік: зніжэнне.

зніклы прыметнік

Які знік, перастаў існаваць, стаў нябачным.

• З. страх.

знікнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Перастаць існаваць, прапасці, схавацца.

• Туман знік.
• З. у натоўпе.

|| незакончанае трыванне: знікаць.

|| назоўнік: знікненне.

знітаваны прыметнік

Моцна звязаны, з’яднаны дружбай.

• Знітаваная група.

|| назоўнік: знітаванасць.

знітавацца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. гл. нітавацца.

2. пераноснае значэнне: Злучыцца, з’яднацца.

   • Іх лёсы моцна знітаваліся.

|| назоўнік: знітаванне.

знітаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. гл. нітаваць.

2. Пераплесці, злучыць чым-н.

   • З. правады.

3. пераноснае значэнне, кагошто. Аб’яднаць, згуртаваць.

   • З. брыгаду.

|| незакончанае трыванне: знітоўваць.

|| назоўнік: знітоўванне.

|| назоўнік: знітаванне.

знічка назоўнік | жаночы род

Падаючая зорка.

• На небе прамільгнула з.

знішчальны прыметнік

1. Вялікай разбуральнай сілы; які вядзецца з мэтай разбурэння, знішчэння.

   • Адкрыць з. агонь па ворагу.
   • Знішчальная вайна.

2. Прызначаны для знішчэння караблёў і авіяцыі праціўніка, для барацьбы з дыверсантамі і пад.

   • Знішчальная авіяцыя.
   • З. батальён.

3. пераноснае значэнне: Рэзкі, бязлітасны, які выяўляе пагарду, нянавісць.

   • Знішчальная крытыка.
   • З. позірк.

|| назоўнік: знішчальнасць.

знішчальнік назоўнік | мужчынскі род

1. Той, хто знішчае каго-, што-н.

   • З. грызуноў.

2. Баявы самалёт для знішчэння авіяцыі праціўніка.

3. Лётчык знішчальнай авіяцыі.

знішчыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Спыніць сваё існаванне, ліквідавацца, знікнуць.

|| незакончанае трыванне: знішчацца.

|| назоўнік: знішчэнне.

знішчыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Спыніць існаванне каго-, чаго-н., ліквідаваць.

   • З. прусакоў.
   • З. недахопы.

2. Разіраміць.

   • З. варожыя ўмацаванні.

|| незакончанае трыванне: знішчаць.

|| назоўнік: знішчэнне.

зоа прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач.:

1. які мае адносіны да заалогіі, напр. зоакабінет, зоафакультэт;
2. які мае адносіны да жывёл, напр. зоаінжынер, зоамагазін, зоапаталогія, зоапланктон; «зоа…» пішацца, калі націск у другой частцы слова падае не на першы склад.