Усе словы

апосум назоўнік | мужчынскі род

Сумчатая млекакормячая жывёліна, роднасная пацуку.

апошліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць пошлым, паказаць дробным, нікчэмным.

   • А. чужую думку.

2. Часта ўжываючы, зрабіць хадульным, нікчэмным.

   • А. высокія слозы.

|| незакончанае трыванне: апашляць.

|| назоўнік: апашленне.

апошні прыметнік

1. Канцавы ў шэрагу чаго-н.

   • А. дзень заняткаў.
   • А. ў чарзе.
   • У а. раз.
   • Праводзіць у апошнюю дарогу (пераноснае значэнне: да канца; высокае).

2. Які толькі што з’явіўся, самы новы.

   • А. нумар часопіса.
   • Апошнія паведамленні.
   • Апранацца па апошняй модзе.

3. Канчатковы, беспаваротны, рашаючы.

   • Апошняе слова.

4. Зусім дрэнны, самы горшы (размоўнае).

   • Лаяць апошнімі словамі.

5. Гэты, толькі што названы (кніжнае).

   • Зайшла адна жанчына, затым другая, апошняя — з дзіцем.

6. назоўнік апошняе, -яга, н. Тое адзінае, што засталося.

   • Гатовы з чалавекам апошнім падзяліцца.

апоўдні прыслоўе

Тое, што і апаўдні.

апоўзаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абпоўзаць.

|| незакончанае трыванне: апоўзваць.

апоўзень назоўнік | мужчынскі род

Грунт, парода, што пад дзеяннем вады, свайго цяжару спаўзае па схіле ўніз.

• Берагавы а.

|| прыметнік: апоўзневы. Апоўзневыя працэсы.

апоўзлы прыметнік

Які апоўз, апусціўся.

• А. бераг.

апоўзіны назоўнік

Звязаныя канцамі дубцы, якія ўскладаюцца на стог для ўмацавання сена.

апоўначы (апаўночы) прыслоўе

У 12 гадзін ночы.

• З паходу вярнуліся апоўначы.

апрабаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Праверыць, выпрабаваць.

   • А. новую тэхніку.

2. Даць афіцыйнае адабрэнне чаму-н.

|| незакончанае трыванне: апрабоўваць.

|| назоўнік: апрабоўванне.

|| назоўнік: апрабаванне і апрабацыя.

аправа назоўнік | жаночы род

1. Рамка, тое, у што ўстаўляецца што-н., аздоба чаго-н.

   • Акуляры ў дарагой аправе.

2. Тое, што акружае як рамка.

   • Возера ў аправе кучаравых кустоў.

3. Металічнае пакрыццё абразоў як аздоба.

   • А. абраза.

|| прыметнік: аправачны.

аправіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Аднавіць свае сілы, ачуняць, паправіцца.

   • А. ад хваробы.

2. Спаражніцца (размоўнае).

|| незакончанае трыванне: апраўляцца.

аправіць дзеяслоў | закончанае трыванне

А. акуляры. А. партрэт.

|| незакончанае трыванне: апраўляць.

апраменіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абпраменіцца.

апраменіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абпраменіць.

|| незакончанае трыванне: апраменьваць.

|| назоўнік: апраменьванне і апрамяненне.

• Апраменьванне кварцам.

апраметны прыметнік

1. Пякельны, такі, як у пекле.

2. пераноснае значэнне: Незвычайны па ступені праяўлення.

   • Апраметная цемра.
   • Праваліцца ў апраметную (назоўнік).

апранаха назоўнік | жаночы род | размоўнае

Прадмет верхняга адзення.

• Накінь на плечы якую-небудзь апранаху.

апрануць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адзець.

   • А. дзіця.
   • Ноч апранула зямлю (пераноснае значэнне).

2. Надзець, нацягнуць на сябе ці на каго-н. якую-н. вопратку.

   • А. паліто.

3. Забяспечыць неабходнай вопраткай (размоўнае).

   • А. сям’ю.

4. Адзець у незвычайнае адзенне, увасобіць у якой-н. форме.

   • А. хлопца ў мядзведзя.

|| незакончанае трыванне: апранаць.

|| зваротны стан: апрануцца.

|| незакончанае трыванне: апранацца.

|| назоўнік: апрананне.

апрасняльнік назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Прыбор для апраснення вады.

апрасціцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць больш простым у звычках, адзенні і пад.

|| незакончанае трыванне: апрашчацца.

|| назоўнік: апрашчэнне.

апратацца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Ачысціцца, абмыцца, прыбрацца.

   • А. перад святам.

2. Паправіцца, паздаравець.

   • Ледзь апратаўся пасля хваробы.

|| незакончанае трыванне: апратвацца.

апратаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Прыбраць, пачысціць, абмыць.

• А. дзяцей.
• А. хату перад святам.

|| незакончанае трыванне: апратваць.

апрацаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Вырабіць, адшліфаваць, зрабіць гатовым для чаго-н.

   • А. дэталь.
   • А. камень.

2. Падрыхтаваць для пасеву, пасадкі.

   • А. зямлю.

3. пераноснае значэнне: Уздзейнічаць на каго-н. у пажаданым кірунку, схіліць да чаго-н.

|| незакончанае трыванне: апрацоўваць.

|| назоўнік: апрацоўванне і апрацоўка.

апрацоўчы прыметнік

Які служыць для апрацоўкі, прызначаны для апрацсўкі.

• А. інструмент.
• Апрацоўчая прамысловасць.

апрацівець дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць брыдкім, агідным, моцна надакучыць каму-н.

• Апрацівелі штодзённыя папрокі і натацыі.

апрача (апроч) прыназоўнік

1. За выключэннем каго-, чаго-н.

   • Дома ўсе, а. бацькі.

2. У дадатак да каго-, чаго-н.

   • У хаце, а. ложка, была і канапа.

Апрача таго (у знач. пабочн.) — акрамя таго, да таго ж.

апраўдальны прыметнік

Які заключае ў сабе апраўданне.

• А. прыгавор.
• А. дакумент.

апраўданне назоўнік | ніякі род

1. гл. апраўдаць.

2. Довад, якім можна апраўдаць, вытлумачыць што-н.

   • Для яго ўчынкаў няма апраўдання.

апраўданы прыметнік

Які мае апраўданне (у 2 знач.) у чым-н.

• Апраўдальная рызыка.

апраўдацца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Даказаць сваю невінаватасць.

   • А. перад народам.

2. Аказацца правільным.

   • Спадзяванні апраўдаліся.

3. Акупіцца, атрымаць кампенсацыю.

   • Расходы апраўдаліся.

|| незакончанае трыванне: апраўдвацца.

апраўдаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Прызнаць невінаватым, вынесці апраўдальны прыгавор.

   • А. падсуднага.

2. Даказаць магчымасць чаго-н.

   • Старацца а. які-н. учынак.

3. Паказаць сябе дастойным чаго-н.

   • А. высокае званне.
   • А. давер калектыву.

4. Акупіць, кампенсаваць.

   • Расходы апраўдаюць сябе.

|| незакончанае трыванне: апраўдваць.

|| назоўнік: апраўданне.

апруцянелы прыметнік

Застылы, скарчанелы; анямелы, адубелы.

• Апруцянелыя ад холаду пальцы.

апрыкраць дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць прыкрым, непрыемным; моцна надакучыць каму-н.

• Апрыкралі дажджы.

апрыкры прыметнік

Які стаў прыкрым, непрыемным.

апрытомнець дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Ачуцца, прыйсці да прытомнасці.

2. Апамятацца, набыць здольнасць спакойна разважаць і дзейнічаць.

апрычнік назоўнік | мужчынскі род

Той, хто знаходзіўся ў радах апрычніны (у 3 знач.).

• Царскія апрычнікі.

апрычніна назоўнік | жаночы род

1. Сістэма надзвычайных мер, ажыццёўленая царом Іванам Грозным для разгрому баярска-княжацкай апазіцыі і ўмацавання самадзяржаўя.

2. Частка дзяржаўных тэрыторый, якія знаходзіліся ў кіраванні цара і служылі яму апорай у насаджэнні гэтых мер.

3. Спецыяльнае войска для правядзення палітыкі цара.

|| прыметнік: апрычны.

• Апрычнае войска.
• Апрычныя ўладанні.

апрыёры прыслоўе | кніжнае

Незалежна ад вопыту, да вопыту; супрацьл. апастэрыёры.

|| прыметнік: апрыёрны.

|| назоўнік: апрыёрнасць.

апрэсніць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць прэсным, ачысціць ад солей.

• А. марскую ваду.

|| незакончанае трыванне: апрасняць.

|| назоўнік: апрасненне.

|| прыметнік: апрасняльны.

аптавік назоўнік | мужчынскі род

Буйны гандляр, камерсант, які вядзе аптовы гандаль.

аптовы прыметнік

Які звязаны з гандлем оптам, які робіцца оптам.

• А. гандаль.
• Аптовыя цэны.

аптымальны прыметнік | кніжнае

Найбольш спрыяльны, зручны; найлепшы.

• Аптымальныя ўмовы.

|| назоўнік: аптымальнасць.

аптымізм назоўнік | жаночы род

Бадзёрае і жыццярадаснае светаадчуванне, пры якім чалавек верыць у лепшае, у поспех; процілегласць песімізм.

|| прыметнік: аптымістычны.

|| назоўнік: аптымістычнасць.

аптыміст назоўнік | мужчынскі род

Чалавек, поўны аптымізму; процілегласць песіміст.

|| жаночы род: аптымістка.

аптычны прыметнік

1. гл. оптыка.

2. Светлавы, зрокавы.

   • А. падман.

аптэка назоўнік | жаночы род

Установа, дзе рыхтуюцца па рэцэптах урачоў і прадаюцца лякарствы.

Як у аптэцы (размоўнае жартаўлівае) — вельмі дакладна.

|| прыметнік: аптэкарскі і аптэчны.

• Аптэкарскія тавары.
• Аптэчная шафа.

аптэкар назоўнік | мужчынскі род

Работнік аптэкі.

|| жаночы род: аптэкарка.

|| прыметнік: аптэкарскі.

аптэчка назоўнік | жаночы род

Набор лякарстваў, неабходных для першай дапамогі, а таксама спецыяльная скрынка, шафка з такім наборам.

• Дарожная а.

апублікоўваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Тое, што і публікаваць.

апусклівы прыметнік

Неахайны, недагледжаны.

• А. чалавек.