Усе словы

адзіны прыметнік

1. Толькі адзін.

   • А. сын.
   • Адзіная радасць.

2. Цэлы, непадзельны, з’яднаны.

   • Адзінае цэлае.
   • А. парыў.
   • А. фронт.

3. Агульны для ўсіх, аднолькавы.

   • А. лёс.

адзічэлы прыметнік

1. Які стаў дзікім, здзічэў.

   • А. кот.
   • А. сад.

2. пераноснае значэнне: Які выражае дзікасць.

   • А. выгляд.
   • А. позірк.

|| назоўнік: адзічэласць.

адкаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. што. Выкаваць.

   • А. нарог.

2. Аддзяліць што-н. прыкаванае; раскаваць.

   • А. каня.

3. Закончыць коўку.

|| незакончанае трыванне: адкоўваць.

адкавяліць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Адрэзаць вялікі кавалак чаго-н. і адкроіць.

• А. лусту хлеба.

|| незакончанае трыванне: адкавельваць.

адказ² назоўнік | мужчынскі род

У выразе: да адказу (размоўнае) — да канца.

• Закруціць гайку да адказу.

адказаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. каму, на што і без дапаўнення.

   • Даць адказ, адазвацца.
   • А. урок.
   • А. на пісьмо.

2. чым. Паступіць якім-н. чынам у адказ на што-н.

   • А. жартам.
   • З. за каго-што і без дапаўнення.
   • Быць пакараным, панесці адказнасць за каго-, што-н.
   • А. за свой учынак.

3. Завяшчаць што-н. каму-н.

   • Ён адказаў сыну частку гаспадаркі.

|| незакончанае трыванне: адказваць.

адказнасць назоўнік | жаночы род

1. гл. адказны.

2. Неабходнасць, абавязак адказваць за свае дзеянні, учынкі, быць адказным за іх.

   • Пачуццё адказнасці.
   • Крымінальная а.

адказны прыметнік

1. Чалавек, на якога ўскладаецца адказнасць, які адказвае за каго-, што-н.

   • А. рэдактар.
   • А. (назоўнік) за вечар.

2. Вельмі важны, значны.

   • Адказнае даручэнне.
   • Адказная пасада.
   • А. момант.

|| назоўнік: адказнасць.

адказчык назоўнік | мужчынскі род

1. Асоба, якой прад’яўлены судовы іск.

   • Удзел у справе істца і адказчыка.

2. Той, хто нясе адказнасць, адказвае за што-н. (размоўнае).

   • Брыгадзір за ўсё а.

|| жаночы род: адказчыца.

адказыраць² дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

У гульні ў карты: адказаць козырам на козыр.

адкаласаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Выпусціць колас.

• Адкаласавала жыта.

адкалоцца² дзеяслоў | закончанае трыванне

Пра што-н. праколатае: аддзяліцца, адпасці.

• Шпілька адкалолася.
• Бант адкалоўся.

|| незакончанае трыванне: адколвацца.

|| назоўнік: адколванне.

адкалоць² дзеяслоў | закончанае трыванне

Адняць прыколатае або выняць тое, чым прыколата, прышпілена што-н.

• А. бант.
• А. шпільку.

|| незакончанае трыванне: адколваць.

|| назоўнік: адколванне.

адкалупаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Аддзяліць, калупаючы; адарваць, адкрышыць што-н. чым-н., якой-н. прыладай.

• А. кавалачак тынку.

|| незакончанае трыванне: адкалупваць.

|| аднакратны дзеяслоў: адкалупнуць.

адкалупіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Аддзяліць, укалупнуўшы; адкалупнуць.

• А. кавалачак пірага.

|| незакончанае трыванне: адкалупліваць.

адкамандзіраваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Камандзіраваць, накіраваць на працу ці вучобу ў іншае месца, у якую-н. арганізацыю, установу.

• А. на курсы механізатараў.

|| незакончанае трыванне: адкамандзіроўваць.

|| назоўнік: адкамандзіроўванне.

адкапаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Капаючы, адшукаць, дастаць.

   • А. клад.
   • А. чалавека, заваленага зямлёй.

2. пераноснае значэнне: Адшукаць; знайсці што-н. рэдкае і пад. (размоўнае).

   • Дзе вы адкапалі такую кнігу?

|| незакончанае трыванне: адкопваць.

|| назоўнік: адкопванне і адкопка.

адкараскацца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Пазбавіцца чаго-н., адчапіцца ад чаго-н.

• Ледзь адкараскаўся ад тваіх сяброў.

|| незакончанае трыванне: адкарасквацца.

адкаркаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Адаткнуць, выняць корак.

• А. бутэльку.

|| незакончанае трыванне: адкаркоўваць.

адкарміць дзеяслоў | закончанае трыванне

Кормячы, давесці да сытасці, выкарміць.

• А. кабана.

|| незакончанае трыванне: адкормліваць.

|| зваротны стан: адкарміцца.

|| незакончанае трыванне: адкормлівацца.

|| назоўнік: адкорм.

• Паставіць свіней на а.

адкасацца дзеяслоў | закончанае трыванне

Адвярнуцца, апусціцца (пра што-н. закасанае).

• Рукавы адкасіліся.

адкасаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Адвярнуць, апусціць што-н. закасанае.

• А. рукавы.

|| незакончанае трыванне: адкасваць.

адкаснуцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Адчапіцца, адстаць, адвязацца.

• Адкасніся ад мяне!
• Калі любіш — ажаніся, а не любіш — адкасніся (прыказка).

адкасіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Скасіць невялікую частку чаго-н. (ад краю).

   • А. траву ад дарогі.

2. Скончыць касьбу, пакасіць пэўны час.

   • Ён тры дні адкасіў.

3. Разлічыцца, адрабіць на касьбе.

   • А. за доўг.

|| незакончанае трыванне: адкошваць.

адкатка назоўнік | жаночы род

1. гл. адкаціць.

2. Вываз здабытых карысных выкапняў з забояў і шахтаў (спецыяльны тэрмін).

   • Падземная а. руды.

|| прыметнік: адкатачны.

• А. вагон.
• Адкатачныя работы.

адкатчык назоўнік | мужчынскі род

Горнарабочы, які працуе на адкатцы.

• А. вугалю.

|| жаночы род: адкатчыца.

|| прыметнік: адкатчыцкі.

адкаціцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Коцячыся, перамясціцца ў які-н. бок на пэўную адлегласць.

   • Кола адкацілася.
   • Хваля адкацілася ад берага (пераноснае значэнне).

2. пераноснае значэнне: Пра войска: хутка адступіць пад націскам праціўніка.

   • Адкаціўся вораг за раку.

|| незакончанае трыванне: адкочвацца.

|| назоўнік: адкат.

адкаціць дзеяслоў | закончанае трыванне

Коцячы, перамясціць што-н. у іншае месца.

• А. бервяно.

|| незакончанае трыванне: адкочваць.

|| назоўнік: адкат і адкатка.

адкачаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Вярнуць чалавеку прытомнасць.

• Ледзь адкачалі тапельца.

|| незакончанае трыванне: адкачваць.

адкашляцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Кашляючы, прачысціць горла, выдаліць макроту.

• Ён адкашляўся і пачаў гаварыць.

|| незакончанае трыванне: адкашлівацца.

адкашляць дзеяслоў | закончанае трыванне

Кашляючы, выплюнуць; выдаліць што-н. кашлем.

• А. макроту.

|| незакончанае трыванне: адкашліваць.

|| аднакратны дзеяслоў: адкашлянуць.

адквітнець дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Скончыць квітнець, цвісці; адцвісці.

   • Адквітнелі каштаны.

2. пераноснае значэнне: Пражыць маладыя гады, страціць свежасць, пастарэць.

адклад назоўнік | мужчынскі род

Перанясенне на больш позні тэрмін; адтэрміноўка.

• А. не ідзе на лад (прыказка).

адкладанне назоўнік | ніякі род

1. гл. адкдасціся.

2. Тое, што і адклады.

адкладны прыметнік

Які адкдадваецца, апускаецца.

• А. каўнер.

адклады назоўнік

1. Асадак арганічных і неарганічных рэчываў у выніку іх паступовага намнажэння.

   • Дэвонскія адклады.

2. Намнажэнні якіх-н. рэчываў.

   • Тлушчавыя а.

адкласці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пакласці ўбок, асобна.

   • А. патрэбную рэч.

2. Захаваць, не расходуючы.

   • А. грошы на мэблю.

3. Назбіраць, назапасіць; утварыць адклады.

   • Возера адклала тоўсты слой ілу.

4. Пакінуць пасля сябе для захавання патомства (спецыяльны тэрмін).

   • Птушка адклала яйкі.

5. Адтэрмінаваць, перанесці.

   • А. сход.
   • Не адкладвай справы на заўтра, а жаніцьбы на старасць (з народнай творчасці).

6. Пра каўнер і прадметы, прымацаваныя да чаго-н. адным краем: апусціць, адкінуць.

   • А. каўнер кажуха.

7. У геаметрыі: адмераўшы, адзначыць адрэзак на прадмет.

   • На прамой АВ а. адрэзак СД.

8. пераноснае значэнне: Пакінуць след, адбітак, зрабіць уплыў.

   • Перажыванні адклалі свой след.

|| незакончанае трыванне: адкладаць і адкладваць.

адкласціся дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Асесці, назбірацца.

   • Іл адклаўся за гады на дне возера.

2. Адтэрмінавацца, перанесціся на больш позні час.

   • Паездка за горад адклалася.

3. пераноснае значэнне: Запасці ў памяць, душу і пад., адлюстравацца, захавацца.

   • Уражанні дзяцінства адклаліся ў сэрцы надоўга.

|| незакончанае трыванне: адкладацца і адкладвацца.

|| назоўнік: адкладанне.

адклеймаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Паставіць кляймо на каго-, што-н. і заклеймаваць.

• А. лес.

адклеіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Адстаць, аддзяліцца (аб прыклееным).

• Падэшва адклеілася.

|| незакончанае трыванне: адклейвацца.

адклеіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Адарваць, аддзяліць прыклеенае.

• А. марку.

|| незакончанае трыванне: адклейваць.

|| назоўнік: адклейванне.

адключыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Перастаць дзейнічаць у выніку раз’яднання з агульнай сістэмай.

   • Прыбор адключыўся аўтаматычна.

2. пераноснае значэнне: Адарваць ад каго-, чаго-н., супакоіцца.

   • А. ад бурнага жыцця.

|| незакончанае трыванне: адключацца.

адключыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Выключыць, спыніць дзеянне чаго-н., раз’яднаўшы з агульнай сістэмай.

• А. тэлефон.
• А. газ.

|| незакончанае трыванне: адключаць.

адкляваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Клюючы, аддзяліць, адарваць (пра рыбу).

• А. чарвяка.

|| незакончанае трыванне: адклёўваць.

адкляпаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адбіць што-н. прыкляпанае.

   • А. заклёпкі.

2. Навастрыць.

   • А. касу.

|| незакончанае трыванне: адклёпваць.

адклікаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Паклікаўшы, прымусіць адысці куды-н. і адазваць.

   • А. знаёмага для размовы.

2. Вярнуць назад адкуль-н. (афіцыйнае).

   • А. пасла.
   • А. з водпуску.

|| незакончанае трыванне: адклікаць.

|| назоўнік: адкліканне.

адклікнуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адказаць на воклік, зварот.

   • Дзе вы, адклікніцеся!
   • А. на пісьмо.

2. пераноснае значэнне: Выявіць свае адносіны да чаго-н.

   • А. на просьбу.

|| незакончанае трыванне: адклікацца.

адкормачны прыметнік

Прызначаны для адкорму.

• А. пункт.

адкос назоўнік | мужчынскі род

1. Адхон, нахільная паверхня гары і пад.

   • А. узгорка.

2. Бакавая нахільная паверхня дарожнага насыпу.

   • Адкосы дарог.
   • Умацаваць а.

3. Нахільная паверхня чаго-н., якая ідзе пад вуглом (спецыяльны тэрмін).

|| прыметнік: адкосны.

адкрасаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Скончыць красаваць, адцвісці (пра збожжавыя).

   • Жыта адкрасавала.

2. пераноснае значэнне: Паблякнуць, страціць маладосць, прыгажосць.

   • Сваё адкрасавала дзяўчына.

|| незакончанае трыванне: адкрасоўваць.