Усе словы

адгартаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Гартаючы, перакінуць некалькі лістоў (кнігі, сшытка і пад.).

• А. шэсць старонак.

|| незакончанае трыванне: адгортваць.

адгарэлы прыметнік

Які адгарэў, адпаў, адваліўся.

• А. сучок.

адгарэць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Кончыць гарэць.

2. Перагарэўшы, адваліцца, адпасці.

   • Сук адгарэў.

3. пераноснае значэнне: Скончыцца, мінуцца.

   • Усё адышло, адгарэла.

|| незакончанае трыванне: адгарваць і адгараць.

адгасцяваць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Тое, што і адгасціць.

адгасціць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Пагасціць некаторы час.

   • Цэлы месяц адгасціў у сяброў.

2. Скончыць гасціць.

адглынуць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Адпіць, крыху глынуўшы.

• А. вады.

адглянцаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Навесці глянец, бляск на што-н.

• А. паркет.

адгнісці дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і адгніць.

адгніць дзеяслоў | закончанае трыванне

Згніўшы, адваліцца, адпасці.

• Сукі на дрэве адгнілі.

|| незакончанае трыванне: адгніваць.

адгода назоўнік | жаночы род | размоўнае

Аддзяка, адплата за што-н.

• Быць у адгодзе.

адгон назоўнік | мужчынскі род

1. гл. адагнаць.

2. Малако, з якога сепаратарам адагнана, аддзелена смятана.

   • Наліць парасятам адгону.

3. Пра жывёлу: знаходжанне на пашы, не ў памяшканнях (спецыяльны тэрмін).

   • Авечкі на адгоне.

|| прыметнік: адгонны.

• Адгонная жывёлагадоўля.

адгор’е назоўнік | ніякі род

Адгалінаванне асноўнага горнага ланцуга.

• Адгор ‘і Карпат.

адгрузіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пагрузіўшы, адправіць.

• А. станкі для завода.
• А. вугаль.

|| незакончанае трыванне: адгружаць.

|| назоўнік: адгрузка.

|| прыметнік: адгрузачны.

адгрукаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Перастаць грукаць.

2. пераноснае значэнне: Пабудаваць, зрабіць, арганізаваць што-н. вялікае, дарагое і пад.

   • А. сабе дом.
   • А. польку на танцах.

3. пераноснае значэнне: Працуючы, выконваючы абавязак, адбыць, адслужыць нейкі час.

   • Два гады на чыгунцы адгрукалі.

адгрызці дзеяслоў | закончанае трыванне

Грызучы, адкусіць, ад’есці.

|| незакончанае трыванне: адгрызаць.

адгрымець дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Перастаць грымець.

   • Адгрымеў гром.

2. пераноснае значэнне: Прайсці, закончыцца.

   • Адгрымелі баі.
   • Адгрымела яго слава.

адгрэбці дзеяслоў | закончанае трыванне

Грабучы, адкінуць, адсунуць убок.

• А. сена.
• А. смецце.

|| незакончанае трыванне: адграбаць.

адгукнуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адказаць на покліч, адазвацца.

   • Дзе ты, адгукніся!

2. пераноснае значэнне: Адазвацца нейкім чынам на якую-н. падзею, выказаць свае адносіны да яе.

   • А. рашучым выступленнем у друку.

3. пераноснае значэнне Выклікаць якое-н. пачуццё, адчуванне ў каго-н.

   • Хай жа песня ў сэрцах адгукнецца.

4. пераноснае значэнне Адбіцца на кім-, чым-н., зрабіць уплыў.

   • Памылка гэта адгукнецца ў вашым жыцці.

|| незакончанае трыванне: адгукацца і адгуквацца.

адгул назоўнік | мужчынскі род

1. гл. адгуляць.

2. множны лік: -аў. Час адпачынку за звышурочную працу.

   • Узяць а.

адгуляць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Скончыць гуляць, а таксама (што; размоўнае) скончыць адпачынак, водпуск.

2. Пабыць у адгуле за звышурочную працу ў выхадны.

3. Згуляць, адсвяткаваць (размоўнае).

4. вяселле.

|| незакончанае трыванне: адгульваць.

|| назоўнік: адгул.

• Заўтра ў мяне а.

адгучаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Перастаць гучаць.

• Адгучалі песні птушак.

адгэтуль прыслоўе

З гэтага месца, ад гэтага месца, адсюль, з гэтай мясцовасці.

• А. родам.
• Выехаць а.

аддаваць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Мець які-н. прысмак, пах і пад.

• Бочка аддае рыбай.
• Думка аддае даўніной (пераноснае значэнне).

аддаленне назоўнік | ніякі род

1. гл. аддаліць.

2. Даль, далёкая адлегласць.

   • Дуб стаяў у аддаленні.

аддалены прыметнік

1. Які знаходзіцца ці адбываецца далёка.

   • Аддаленыя вёскі.
   • А. шум.

2. Аддзелены вялікім прамежкам часу.

   • Аддаленая эпоха.

3. пераноснае значэнне: Мала падобны.

   • Аддаленае падабенства.

|| назоўнік: аддаленасць.

аддаліць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць больш далёкім (у прасторы, часе і пад.).

• А. прадмет ад фотаапарата.
• А. сустрэчу.

|| незакончанае трыванне: аддаляць.

|| зваротны стан: аддаліцца.

|| незакончанае трыванне: аддаляцца.

|| назоўнік: аддаленне.

адданы прыметнік

Прасякнуты любоўю і вернасцю да каго-, чаго-н.

• А. змагар.
• Адданыя справе людзі.
• Аддана (прыслоўе) працаваць.

|| назоўнік: адданасць.

аддарыць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Зрабіць каму-н. падарунак у адказ.

|| незакончанае трыванне: аддорваць.

аддацца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. каму-чаму і на што. Аддаць сябе, пакарыцца не супраціўляючыся.

   • А. на волю пераможцы.

2. Цалкам прысвяціць сябе каму-, чаму-н.

   • А. навуцы.

3. Пра жанчыну: уступіць у палавую сувязь з кім-н.

4. пераноснае значэнне Адгукнуцца, адазвацца, адбіцца.

   • У гарах аддалося рэха.
   • Боль аддаўся ў паясніцы.

5. безасабовая форма: Будзе аддадзена, заплачана.

   • Некалі аддасца.

|| незакончанае трыванне: аддавацца.

аддаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Вярнуць назад.

   • А. доўг.
   • Што вінен, а. павінен (прыказка).

2. Даць што-н. сваё каму-, чаму-н., выкарыстаць на што-н.

   • А. жыццё за Радзіму.
   • А. усе сілы навуцы.
   • Колькі аддаў за шапку? (пераноснае значэнне: заплаціў; размоўнае).

3. каго каму ці за каго. Выдаць замуж.

   • А. дачку за лейтэнаната.

4. Здаць, уручыць з якой-н. мэтай, змясціць куды-н.

   • А. боты ў рамонт.
   • А. сына ў школу.

5. Танна прадаць (размоўнае).

   • А. за бясцэнак.

6. Зрабіць, выканаць (тое дзеянне, якое выражана назоўнікам).

   • А. загад (загадаць).

7. Зрабіць рэзкі, кароткі рух назад (пра зброю пры выстрале).

   • Ружжо аддало ў плячо.
   • Аддае ў спіну (безасабовая форма і пераноснае значэнне: пра боль).

8. Адвязаць, паслабіць (спецыяльны тэрмін).

   • А. якар.

|| незакончанае трыванне: аддаваць.

|| назоўнік: адданне і аддача.

• Даць грошы без аддачы.
• Аддача пры выстрале.

аддача назоўнік | жаночы род

1. гл. аддаць.

2. Тое, што і каэфіцыент карыснага дзеяння (спецыяльны тэрмін).

3. пераноснае значэнне:

   • Карысны вынік работы.
   • Працаваць з поўнай аддачай.

аддаіцца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Перастаць даіцца (перад ацёлам).

• Карова аддаілася.

|| незакончанае трыванне: аддойвацца.

аддаіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Скончыць даіць.

   • А. кароў.

2. Выдаць крыху.

   • А. малака.

|| незакончанае трыванне: аддойваць.

аддзел назоўнік | мужчынскі род

1. Падраздзяленне ў структуры якой-н. установы, прадпрыемства або ўстанова, якая ўваходзіць у склад якой-н. арганізацыі.

   • А. кадраў.
   • Галантарэйны а. магазіна.

2. Тэматычна аб’яднаная частка кнігі, газеты.

   • А. хронікі ў газеце.

аддзелачнік назоўнік | мужчынскі род

Рабочы, спецыяліст па аддзелачных работах.

|| жаночы род: аддзелачніца.

аддзелка назоўнік | жаночы род

1. Наданне якога-н. пэўнага выгляду (шляхам рамонту, апрацоўкі, аздаблення і пад.).

   • А. кватэры.

2. Тое, што служыць упрыгожаннем, аздобай чаго-н.

   • Карункавая а.

|| прыметнік: аддзелачны.

• Аддзелачныя работы.

аддзерці дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і ададраць.

|| незакончанае трыванне: аддзіраць.

аддзеяслоўны прыметнік

У граматыцы: утвораны ад дзеяслова.

• А. назоўнік.

аддзьмуць дзеяслоў | закончанае трыванне

Дзьмучы, аддаліць, перамясціць што-н.

аддзяжурыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Закончыць дзяжурства.

2. Правесці на дзяжурстве некаторы час.

   • А. ноч.

|| незакончанае трыванне: аддзяжурваць.

аддзяка назоўнік | жаночы род

Адплата за дабро, за паслугу.

• У аддзяку падарыць сябру кнігу.

аддзякаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

Адплаціць, падзякаваць за паслугу.

• А. за дапамогу.

аддзяленне назоўнік | ніякі род

1. гл. аддзяліцца, -ць.

2. Тое, што і аддзел (у 1 знач.).

   • А. банка.
   • А. міліцыі.

3. Самастойная частка канцэрта, тэатральнага паказу.

   • Другое а. канцэрта.

4. Ніжэйшае вайсковае падраздзяленне, што ўваходзіць у склад узвода.

   • Камандзір аддзялення.

5. Асобная, адасобленая частка памяшкання, партфеля і пад.

   • А. ў бумажніку.

|| прыметнік: аддзяленчы і аддзялённы.

• Аддзяленчыя штаты.
• Аддзялённы камандзір.
• Загад аддзялённага (назоўнік).

аддзяляльны прыметнік | спецыяльны тэрмін

Які служыць для аддзялення чаго-н. ад другога.

• А. шчыт.

аддзяліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адстаць, адарвацца і пад. ад цэлага, выдзеліцца.

   • А. ад натоўпу.
   • Мяса аддзялілася ад косці.

2. Стаць самастойным гаспадаром пасля падзелу маёмасці, адасобіцца (устарэлае).

   • Сын аддзяліўся аб бацькоў.

|| незакончанае трыванне: аддзяляцца.

|| назоўнік: аддзяленне.

аддзяліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Раз’яднаць, адняць частку ад цэлага або што-н., што знаходзіцца ў злучэнні з чым-н.

   • А. старыя кнігі ад новых.
   • А. тлушч ад малака.

2. Выдзеліць каму-н. частку, долю з агульнай гаспадаркі, адасобіць, даць магчымасць весці самастойную гаспадарку (устарэлае).

   • А. сыноў.

|| незакончанае трыванне: аддзяляць.

|| назоўнік: аддзяленне.

аддзячыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і аддзякаваць.

• А. за паслугу.

аддзяўбаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і аддзяўбці.

|| незакончанае трыванне: аддзёўбваць.

аддзяўбці дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Дзеўбучы, аддзяліць (пра птушак).

2. Аддзяліць дзяўбаннем.

   • А. кавалак лёду.

|| незакончанае трыванне: аддзёўбваць.

аддзімаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Дзьмучы, подыхам адносіць, адганяць назад ці ўбок.

• А. пару ад сподачка.