Усе словы

адбліскваць дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

Даваць водбліск; адсвечваць.

• Маланкі адблісквалі далёкім святлом.

адбой назоўнік | мужчынскі род

1. гл. адбіць.

2. Сігнал (першапачаткова барабанны), які апавяшчае аб заканчэнні чаго-н.

   • Біць (даць) адбой (таксама пераноснае значэнне: адмаўляцца ад свайго рашэння, думкі).
   • А. паветранай трывогі.
   • Адбою няма (не будзе) ад каго-чаго (размоўнае) — вельмі многа каго-, чаго-н.

адбойны прыметнік

Які служыць для адбівання чаго-н.

• А. малаток.

адбойшчык назоўнік | мужчынскі род

Горнарабочы, які пры дапамозе адбойнага малатка аддзяляе кавалкі карысных выкапняў ад масіву.

адбор назоўнік | мужчынскі род

1. гл. адабраць 1.

2. Вылучэнне каго-, чаго-н. з якога-н. асяроддзя.

   • Натуральны а. (выжыванне найбольш прыстасаваных, моцных арганізмаў; спецыяльны тэрмін).

адборачны прыметнік

Які служыць для адбору каго-, чаго-н.

• Адборачная камісія.
• Адборачныя спаборніцтвы (спартыўныя спаборніцтвы для адбору мацнейшых спартсменаў).

адборны прыметнік

1. Адабраны, лепшы па якасці.

   • Адборная бульба.

2. Вельмі грубы, непрыстойны.

   • За сцяной чулася адборная лаянка.

адбрадзіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Правесці мяжу на сенакосе, адмежаваць.

|| незакончанае трыванне: адброджваць.

адбрахацца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Сварачыся, спрачаючыся, адказаць на папрокі, нападкі.

|| незакончанае трыванне: адбрэхвацца.

адбрыкацца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Брыкаючыся, адбіцца ад каго-, чаго-н., аддаліць ад сябе.

2. пераноснае значэнне: Пазбавіцца ад чаго-н. непажаданага (размоўнае).

   • А. ад даручэння.

|| незакончанае трыванне: адбрыквацца.

адбрыць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Рэзка або абразліва адказаць каму-н., адмаўляючы ў чым-н. або лаячыся.

|| незакончанае трыванне: адбрываць.

адбудавацца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Закончыць пабудову чаго-н. для сябе.

   • Да восені адбудуемся.

2. Пабудавацца нанава, аднавіць жыллё пасля разбурэння, пажару і пад.

   • Вёска нанава адбудавалася.

|| незакончанае трыванне: адбудоўвацца.

адбудаваць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Закончыць пабудову чаго-н. і пабудаваць.

   • Адбудавалі цудоўную школу.

2. Пабудаваць нанава, аднавіць што-н. пасля разбурэння, пажару і пад.

   • А. горад.

|| незакончанае трыванне: адбудоўваць.

|| назоўнік: адбудова.

|| прыметнік: адбудоўчы.

• А. перыяд.

адбуксіраваць дзеяслоў | спецыяльны тэрмін | закончанае трыванне

Адвесці на буксіры.

• А. баржу.

адбыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Ажыццявіцца, прайсці, быць праведзеным; здарыцца.

• Раніцай на заводзе адбыўся мітынг.
• Прэм ‘ера спектакля адбылася вечарам.

|| незакончанае трыванне: адбывацца.

адбыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Выканаць якую-н. павіннасць; прабыць вызначаны тэрмін дзе-н.

   • А. чаргу на дзяжурстве.
   • А. тэрмін пакарання.

2. Паехаць, адправіцца куды-н. (афіцыйнае).

   • Баец выпісаўся і адбыў на фронт.

3. Абысціся, абмежавацца чым-н.

   • Дзякуем не адбудзеш (прымаўка).
   • Не адбудзе і не прыбудзе (размоўнае) — не будзе ні выгоды, ні страты.

|| незакончанае трыванне: адбываць.

|| назоўнік: адбыванне.

|| назоўнік: адбыццё.

адбяліць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць белым, выбеліць.

• А. палатно.

|| незакончанае трыванне: адбельваць.

|| назоўнік: адбельванне і адбелка.

• Адбельванне драўніннай масы.

|| прыметнік: адбельны і адбелачны.

• Адбельны цэх.
• Адбелачныя матэрыялы.

адбівальнік назоўнік | мужчынскі род | спецыяльны тэрмін

Прыстасаванне для адбівання светлавых, цеплавых і інш. прамянёў, хваль і пад.

адбіваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

1. гл. адбіць.

2. Мерна, рытмічна стукаць, удараць.

   • Салдаты адбіваюць крок.
   • А. паклоны (кланяцца).

адбітак назоўнік | мужчынскі род

1. -тка. Адлюстраванне чаго-н. на гладкай паверхні.

   • А. твару ў люстэрку.

2. -тка. След, які застаўся на чым-н.

   • Адбіткі пальцаў на шкле.
   • Адбіткі птушыных лапак на вільготным пяску.

3. -тка. Тэкст, малюнкі і пад., адціснутыя паліграфічным спосабам.

   • А. тэксту на паперы.

4. -тку. Перадача ў вобразах і паняццях чаго-н.

   • А. жыцця ў рамане.

5. -тку. След, знак чаго-н.

   • А. журбы на тварах людзей.
   • Час кладзе на ўсё свой а.

адбіцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Тое, што і адламацца.

   • Ручка кубка адбілася.

2. Даць адпор, абараніцца.

   • А. ад ворага.

3. Адстаць ад тых, з кім быў разам (размоўнае).

   • А. ў дарозе ад кампаніі.

4. Парваць сувязь з кім-, чым-н., перастаць рабіць што-н., займацца чым-н. (размоўнае).

   • А. ад дому.
   • А. ад вучобы.
   • А. ад рук (перастаць слухацца, падпарадкоўвацца).

5. Сустрэўшы на шляху перашкоду, змяніць свой напрамак на другі, адваротны (пра гукі, прамяні і пад.).

   • Крык адбіўся рэхам у гарах.

6. Адлюстравацца на гладкай паверхні.

   • Дрэва адбілася ценем у вадзе.

7. пераноснае значэнне: Адлюстравацца ў вобразах, паняццях.

   • У лірыцы адбілася жыццё людзей.

8. Атрымаць вонкавае праяўленне, выявіцца (пра пачуцці, стан і пад.).

   • Трывога адбілася на твары жанчыны.

9. Выклікаць сабой якое-н. пачуццё; адазвацца.

   • Родныя далягляды навек адаб’юцца ў душы.

10. на кім-чым. Зрабіць уздзеянне, уплыў на каго-, што-н.

    • Цяжкая праца адбілася на здароўі.

11. Пакінуць адбітак.

    • На пяску адбіліся сляды ног.

|| незакончанае трыванне: адбівацца.

адбіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Аддзяліць, адламаць ударам.

   • А. ручку кубка.
   • А. дошку.

2. Адкінуць сустрэчным ударам.

   • А. мяч рукою.
   • А. атаку.

3. пераноснае значэнне: Адказваючы на абвінавачанні, прыдзіркі і пад., абвергнуць іх.

   • А. нападкі крытыканаў.

4. Вярнуць сабе сілаю, з боем.

   • А. горад.

5. Прыцягнуць, прывабіць да сябе, аддаліўшы ад другога (размоўнае).

   • А. чужога мужа.
   • А. пакупнікоў.

6. пераноснае значэнне: Прымусіць баяцца што-н. рабіць; знішчаць, адабраць (памяць, жаданне і пад.) (размоўнае).

   • А. ахвоту спрачацца.
   • Гора адбіла памяць.

7. што. Адлюстраваць чый-н. вобраз (пра гладкую паверхню).

   • Люстра адбіла малады яшчэ твар жанчыны.

8. Адлюстраваць, паказаць у вобразах.

   • А. жыццё ў мастацтве.

9. Абазначыць ударамі, звонам і пад.

   • А. такт рукой.
   • Гадзіннік адбіў дванаццаць.
   • А. тэлеграму (паслаць; размоўнае).

10. Ударам пашкодзіць што-н., зрабіць балючым.

    • А. печань.
    • А. глузды.
    • А. далоні.

11. Навастрыць, выраўнаваць лязо касы і пад., б’ючы малатком.

    • А. касу.

12. Ударамі размякчыць.

    • А. мяса.

13. Памераўшы, выдзеліць участак чаго-н. і аддзяліць, перагарадзіўшы.

    • А. участак пашы.

|| незакончанае трыванне: адбіваць.

|| назоўнік: адбіванне і адбіццё.

|| назоўнік: адбіўка, адбой і адбойка.

• Адбіўка касы.
• Адбой мяча рукой.
• Адбойка вугалю ў забоі.

адвабіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Вабячы, адцягнуць, адвесці.

• А. паляўнічага.

|| незакончанае трыванне: адвабліваць.

адвага назоўнік | жаночы род

Смеласць, рашучасць.

• Узнагародзіць за адвагу.
• А. гарады бярэ (прыказка).

адвадзянелы прыметнік

Які адвадзянеў, стаў вадзяністым.

• Адвадзянелае чарніла.

адвадзянець дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць вадзяністым, звадзянець.

• Чарніла адвадзянела.

адвадзіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Адвучыць ад якой-н. прывычкі, ад хаджэння да каго-н. або куды-н.

• А. ад курэння.

|| незакончанае трыванне: адваджваць.

адважны прыметнік

Смелы, рашучы.

• А. баец.

|| назоўнік: адважнасць.

адважыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Праявіць адвагу, рашучасць, асмеліцца.

• А. на смелы ўчынак.

|| незакончанае трыванне: адважвацца.

адважыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Аддзяліўшы, узважыць частку чаго-н.

• А. кілаграм цукру.

|| незакончанае трыванне: адважваць.

адвакат назоўнік | мужчынскі род

Юрыст, які абараняе на судзе чые-н. інтарэсы; абаронца.

• Наняць адваката.

|| прыметнік: адвакацкі.

адвакатура назоўнік | жаночы род

1. зборны назоўнік: Адвакаты.

   • Абласная а.

2. Дзейнасць адваката.

   • Займацца адвакатурай.

адвакацтва назоўнік | ніякі род

Дзейнасць адваката.

адвал назоўнік | мужчынскі род

1. гл. адваліць 1.

2. Прыстасаванне ў плузе для адразання і пераварочвання пласта зямлі.

3. Перавернуты пласт зямлі.

4. Насып з пустых парод, шлаку і пад. на горных распрацоўках (спецыяльны тэрмін).

|| прыметнік: адвальны.

адвалачы дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Валочачы, адцягнуць.

• А. мяшок з бульбай.

|| незакончанае трыванне: адвалакаць.

адваліцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Аддзяліўшыся, упасці.

   • Кавалак тынку адваліўся.

2. Схіліць тулава назад; адкінуцца (размоўнае).

   • А. на спінку крэсла.

3. Наеўшыся, адсунуцца ад стала, пакінуць есці (размоўнае).

   • А. ад клёцак.

4. пераноснае значэнне: Паменшаць (пра мароз, спёку і пад.).

   • Мароз адваліўся, і пайшоў снег.

|| незакончанае трыванне: адвальвацца.

адваліць² дзеяслоў | закончанае трыванне

Аб суднах, плывучых сродках: адплысці ад берага, прыстані.

• Параход адваліў у тры гадзіны.

|| незакончанае трыванне: адвальваць.

|| назоўнік: адвальванне.

|| прыметнік: адвальны.

• А. гудок.

адвар назоўнік | мужчынскі род

Вадкасць, насычаная варам таго, што ў ёй варылася.

• Рысавы а.

|| прыметнік: адварны.

адваражыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Паводле ўяўленняў забабонных людзей: варажбой зняць чары з каго-н.

|| незакончанае трыванне: адварожваць.

адвараны прыметнік

Вараны, звараны.

• Адвараная бульба.
• Адваранае мяса.

адварот назоўнік | мужчынскі род

1. Атагнуты і прыгладжаны край адзення ці абутку.

   • Пінжак з шырокімі адваротамі.

2. Адваротны бок чаго-н. (кнігі, паштоўкі і пад.).

   • Подпіс на адвароце здымка.

адваротны прыметнік

1. Які накіраваны ў супрацьлеглы бок.

   • Адваротнае вярчэнне.
   • Кінуцца ў а. бок.

2. Супрацьлеглы.

   • Адыманне ёсць дзеянне, адваротнае складанню.
   • А. сэнс.

3. Супрацьлеглы вонкаваму, левы бок прадмета.

   • Распісацца на адваротным баку паштоўкі.
   • Доказ ад адваротнага (назоўнік).
   • А. бок медаля (таксама пераноснае значэнне: другі, звычайна адмоўны бок чаго-н.).

адварыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Зварыцца.

• Бульба адварылася.

|| незакончанае трыванне: адварвацца.

адварыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зварыць.

• А. грыбы.

|| незакончанае трыванне: адварваць.

адвастрыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Навастрыць, завастрыць.

• А. косы.
• А. зброю (пераноснае значэнне: падрыхтавацца да дзеянняў).

|| незакончанае трыванне: адвострываць.

|| назоўнік: адвострыванне.

адваявацца дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Тое, што і адваяваць (у 2 знач.).

• Адваяваўся салдат.

адваяваць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Вярнуць вайной.

   • А. сваю зямлю ў захопнікаў.

2. Кончыць ваяваць (размоўнае).

   • Салдат сваё адваяваў.

3. пераноснае значэнне: Дамагчыся чаго-н. настойлівасцю.

   • А. пераходны сцяг.

|| незакончанае трыванне: адваёўваць.

адведаць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Наведаць каго-, што-н., пабываць у каго-н. дзе-н.

   • А. хворага сябра.
   • А. родны кут.

2. чаго. Пакаштаваць, паспытаць.

   • А. спелых груш.

|| незакончанае трыванне: адведваць.

|| назоўнік: адведванне.

адведзіны назоўнік

Сяброўскае наведванне каго-н.

• Прыйсці ў а.

адведкі назоўнік

1. Наведванне жанчыны, якая нарадзіла дзіця.

   • Прыйсці ў а. з пірагамі.

2. Тое, што і адведзіны.