Усе словы

абязволіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пазбавіць волі; зрабіць бязвольным.

• А. чалавека.

|| незакончанае трыванне: абязвольваць.

абязгрошаць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Застацца без грошай.

• А. у дарозе.

абязгрошыць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Пакінуць без грошай; пазбавіць грошай.

|| незакончанае трыванне: абязгрошваць.

абязгучыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пазбавіць гучання.

|| незакончанае трыванне: абязгучваць.

абяздолець дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць абяздоленым, няшчасным.

абяздоліць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць няшчасным, пазбавіўшы самага неабходнага.

• Вайна абяздоліла многіх людзей.

|| незакончанае трыванне: абяздольваць.

абяззброіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адабраць зброю, зрабіць бяззбройным.

   • А. канвой.

2. пераноснае значэнне: Пазбавіць магчымасці і жадання пярэчыць, супраціўляцца чаму-н.

   • Спакойнасць яго мяне абяззброіла.

|| незакончанае трыванне: абяззбройваць.

абяззубець дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Страціць зубы.

• Абяззубеў пад старасць.

абязлесець дзеяслоў | закончанае трыванне

Страціць лясы, стаць бязлесным.

• Абязлеселі нашы мясціны.

абязлесіць дзеяслоў | спецыяльны тэрмін | закончанае трыванне

Пазбавіць лясоў, зрабіць бязлесным.

абязлюдзелы прыметнік

Які стаў бязлюдным, пустэльным.

• Абязлюдзелая вёска.

абязлюдзець дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць бязлюдным, пустэльным.

• Пляж абязлюдзеў.

абязлюднець дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абязлюдзець.

абязлічка назоўнік | жаночы род

Няправільная арганізацыя працы, пры якой адсутнічае асабістая адказнасць за даручаную справу.

• Пакончыць з абязлічкай.

абязлічыць дзеяслоў | закончанае трыванне

Паставіць у такія ўмовы, пры якіх ніхто асабіста не адказвае за справу.

|| незакончанае трыванне: абязлічваць.

абязрыбець дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць бязрыбным.

• Возера абязрыбела.

абяліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць белым.

   • А. дрэвы ў садзе.

2. Зняць скуру з забітай жывёліны (размоўнае).

   • А. барана.

3. Зняць кару з дрэва.

   • А. ліпу.

4. пераноснае значэнне: Апраўдаць каго-н., зняць падазрэнне.

   • Цяжка а. таго, хто сам сябе ачарніў.

|| незакончанае трыванне: абельваць і абяляць.

абярнуцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Паваліцца на бок, перакуліцца.

   • Воз з сенам абярнуўся.

2. Павярнуць галаву, тулава назад, аглянуцца.

   • А. на знаёмы голас.

3. Схадзіць, з’ездзіць куды-н. і вярнуцца назад; справіцца (размоўнае).

   • За гадзіну можна два разы а.

4. пераноснае значэнне Ператварыцца ў новую якасць, змяніцца; нечакана набыць іншы напрамак, сэнс.

   • Гора абярнулася ў радасць.
   • Хто ведае, як усё абернецца.

5. кім-чым або ў каго-што. У казках і павер’ях: ператварыцца ў каго-, што-н. пры дапамозе чараў.

   • А. дрэвам.

6. Зрабіць абарот (пра капітал, грошы).

   • Капітал абярнуўся ў адзін год.

7. Змяніць веру.

   • А. ў іншую веру.

|| незакончанае трыванне: абарочвацца.

абярнуць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Паваліць на бок, перакуліць; разліць што-н., перакуліўшы пасудзіну.

   • А. воз са снапамі.
   • А. збан з малаком.

2. Павярнуць назад ці ўбок.

   • А. твар да суседа.

3. Накіраваць, пусціць у абарот.

   • А. капітал.

4. Ператварыць, змяніць, перавесці адну якасць у другую.

   • Ужарт здарэнне а.

5. кім-чым або ў каго-што. У казках і павер’ях: ператварыць у каго-, што-н. пры дапамозе чараў.

   • А. у воўка.
   • А. у камень.

6. Схіліць да чаго-н.

   • А. у сваю веру.

7. Прыдаць іншы напрамак, змяніць (пра ход якой-н. справы, пра абставіны).

   • А. справу на сваю карысць.

|| незакончанае трыванне: абарочваць.

абярэмак назоўнік | мужчынскі род

Ноша ў такім памеры (аб’ёме), якую можна ўзяць, панесці, абхапіўшы рукамі; ахапак, бярэма.

• Цягалі сена віламі і абярэмкамі.
• Схапіць у а. (абхапіўшы рукамі).
• А. дроў.
• А. саломы.

абясколерыцца дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Стаць бясколерным, менш яркім па афарбоўцы.

   • Тканіна абясколерылася.

2. пераноснае значэнне: Страціць яркія індывідуальныя асаблівасці, стаць невыразным.

|| незакончанае трыванне: абясколервацца.

абясколерыць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зрабіць бясколерным, зменшыць яркасць афарбоўкі.

   • А. тканіну.

2. пераноснае значэнне: Пазбавіць яркіх індывідуальных асаблівасцей, зрабіць невыразным.

|| незакончанае трыванне: абясколерваць.

|| назоўнік: абясколерванне.

|| назоўнік: абясколеранне.

абяскровець дзеяслоў | закончанае трыванне

Страціць многа крыві.

|| назоўнік: абяскроўленне.

абяскровіць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Выпусціць усю кроў або многа крыві.

2. пераноснае значэнне: Зрабіць бяссільным, нежыццяздольным.

|| незакончанае трыванне: абяскроўліваць.

|| назоўнік: абяскроўліванне.

абяскрыліць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Адарваць, адрэзаць крылы, пазбавіць магчымасці лятаць.

2. пераноснае значэнне: Пазбавіць творчых сіт, натхнення.

   • А. дух паэта.

|| незакончанае трыванне: абяскрыльваць.

абяспамяцець дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Страціць памяць.

• Абяспамяцеў пад старасць.

абясплодзець дзеяслоў | закончанае трыванне

Стаць бясплодным.

абясплодзіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць бясплодным.

• А. глебу.

|| незакончанае трыванне: абясплоджваць.

|| назоўнік: абясплоджванне.

абясславіць дзеяслоў | кніжнае | закончанае трыванне

Зняславіць, зняважыць, зганьбаваць.

• Злыя языкі абясславілі чалавека.

|| незакончанае трыванне: абясслаўліваць.

абяссмерціць дзеяслоў | кніжнае | закончанае трыванне

Зрабіць незабыўным у памяці народа, праславіць.

• А. імя паэта.

абяссэнсіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пазбавіць сэнсу што-н., зрабіць бяссэнсавым.

• А. слова.

|| незакончанае трыванне: абяссэншваць.

|| назоўнік: абяссэншванне.

абяссілець дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і знясілець.

• Хворы зусім абяссілеў.

|| назоўнік: абяссіленне.

абяссіліць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць бяссільным.

• Хвароба яго абяссіліла.

|| незакончанае трыванне: абяссільваць.

|| назоўнік: абяссільванне.

абястлусціць дзеяслоў | спецыяльны тэрмін | закончанае трыванне

Выдаліць тлушч, тлушчавыя рэчывы.

• А. гліну.

|| незакончанае трыванне: абястлушчваць.

|| назоўнік: абястлушчванне.

абясхлебець дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Застацца без хлеба.

абясхлебіць дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

Пазбавіць хлеба.

абясцэніцца дзеяслоў | закончанае трыванне

Страціць каштоўнасць.

• Грошы абясцэніліся.

|| незакончанае трыванне: абясцэньвацца.

абясцэніць дзеяслоў | закончанае трыванне

Пазбавіць каштоўнасці.

• А. тавар.

|| незакончанае трыванне: абясцэньваць.

|| назоўнік: абясцэньванне.

|| назоўнік: абясцэненне.

абясшкодзіць дзеяслоў | закончанае трыванне

Зрабіць бясшкодным.

• А. бомбу.

|| незакончанае трыванне: абясшкоджваць.

|| назоўнік: абясшкоджванне.

|| назоўнік: абяскоджанне.

абяцанка назоўнік | жаночы род | размоўнае

Абяцанне (часцей нявыкананае).

• Абяцанка — цацанка, а дурню радасць (прыказка).
• Карміць абяцанкамі каго (размоўнае неадабральнае) — даваць абяцанні зрабіць што-н., але не выконваць іх.

абяцанне назоўнік | ніякі род

Добраахвотнае абавязацельства зрабіць што-н.

• Выконваць абяцанні.
• Парушаць а.
• Узяць а. з каго-н.

абяцацца дзеяслоў | размоўнае | закончанае і незакончанае трыванне

Тое, што і абяцаць (у 1 знач.).

• Абяцаўся прыехаць у госці.

абяцаць дзеяслоў | закончанае і незакончанае трыванне

1. Даць (даваць) якое-н. абяцанне.

   • Абяцалі прыняць на працу.

2. незак. Падаваць надзеі на што-н., выклікаць якія-н. спадзяванні.

   • Вечар абяцае быць цёплым.

|| закончанае трыванне: паабяцаць.

абібок назоўнік | мужчынскі род | размоўнае | пагардлівае

Гультай, лежабок, лайдак.

• А. заўсёды шукае лёгкай работы.

|| прыметнік: абібоцкі.

абібоцтва назоўнік | ніякі род | размоўнае | пагардлівае

Гультайства.

• Абібоцтвам сям’ю не накорміш.

абівальшчык назоўнік | мужчынскі род

Спецыяліст па абіўцы мэблі.

|| жаночы род: абівальшчыца.

абірала назоўнік | мужчынскі і жаночы род | размоўнае

Той, хто бессаромна, нахабна абірае каго-н.

• Нарэшце а. дабраў свайго.

абіралаўка назоўнік | жаночы род | размоўнае

Тое, што і абдзіралаўка.

абіраны прыметнік

1. Ачышчаны ад лупін.

   • Абіраная бульба.

2. Зняты з дрэва.

   • Абіраныя яблыкі.

абіркі назоўнік

Адходы пасля ачысткі, абабірання бульбы, пладоў і пад., адкіды ад чаго-н.